لازم مي دانيم شما را ابتدا با معيارهاي كلي انتخاب همسر آشنا كنيم : معيارها و ملاك هايي كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود دو نوع است :

الف . آنهايي كه ركن و اساس اند و براي يك زندگي سعادتمندانه حتما لازم اند.

ب . آنهايي كه شرط كمال هستند و براي بهتر و كاملتر شدن زندگي اند و بيشتر به سليقه و موقعيت افراد بستگي دارد.

ملاك هاي دسته اول عبارتند از:

1. تدين و دين دار بودن فرد. زيرا انساني كه دين ندارد هيچ ندارد انسان بي دين در حقيقت مرده ي متحرك است و كسي كه پاي بند به دين (كه اصلي ترين مسأله زندگي است) نباشد هيچ تضميني وجود ندارد كه پاي بند به رعايت حقوق همسر و زندگي مشترك باشد. انسان ديندار هرگز نمي تواند با همسر بي دين كنار بيايد و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند.

2. اخلاق نيك داشتن كه منظور داشتن صفات و خلق و خوهاي پسنديده در نظر عقل و شرع است . در واقع اخلاق و دين دو ملاك و معيار اصل در ازدواج و انتخاب همسر است . اگر بخواهيم نمونه هايي از اخلاق خوب و بد را اشاره كنيم مي توان موارد زير را ذكر كرد: الف . خوش زباني و بدزباني زبان ترجمان و بيانگر احوال درون است و زبان دريچه اي است از محتويات درون فرد, زبان انسان آينده ي دل اوست ب . بزرگواري و حسادت ج . خوش خلقي و كج خلقي د. حق پذيري و لجاجت

3. شرافت و اصالت خانوادگي كه منظور نجابت و پاكي خانواده است زيرا ازدواج دختر و پسر تنها پيوند و تركيب دو فرد نيست بلكه پيوند دو خانواده است و نمي توان گفت من مي خواهم با خود اين فرد ازدواج كنم و كاري به خانواده و فاميلش ندارم . زيرا اين فرد شاخه اي است از اين خانواده و از ريشه هاي همان درخت خانواده تغذيه كرده است و صفات اخلاقي , روحي عقل و جسمي آن خانواده را از راه وراثت و محيط و عادات به اين فرد منتقل كرده است .

4. عقل ; در واقع همان نور افكني است كه جاده زندگي را روشن مي كند و بايد زن و شوهر براي اداره ي زندگي و تربيت فرزندان از نيروي عقل و فهم مجهز برخوردار باشند و رشد عقلي كافي پيدا كرده باشند همان طور كه ائمه اطهار ما را از ازدواج با افراد احمق و كم عقل نهي فرموده اند.

5. تناسبهاي لازم از نظر فرهنگي , فكري ,تحصيلات علمي , تناسب در زيبايي , تناسب سني , تناسب مالي و سطح اقتصادي .

ملاك ها و معيار و مسائل ديگري كه بيشتر مربوط به سليقه و موقعيت افراد دارد در دسته ي دوم قرار مي گيرد و مي توان از آن صرف نظر كرد. ولي براي اينكه بتوانيد به يك تصميم صحيح و عاقلانه اي برسيد بهتر است با افراد مورد اعتماد خويش، والدين، يا اقوام نزديك دلسوز و عاقل و داراي تجربه مشورت كرده و با دقت كافي تصميم مناسبي اتخاذ فرماييد.حضرت على(ع) ضمن آموزش دعايى جهت ازدواج, معيارهايى را براى انتخاب همسر بيان فرموده‏اند كه عبارتند از:

1- صالحه (شايسته): خانمى كه كارهاى شايسته و مورد پسند خدا را انجام دهد؛ 2- ودود: با محبت باشد؛ 3- ولود: نازا وعقيم نباشد؛ 4- شكور؛ در مقابل نعمت‏هاى الهى شكرگذار باشد؛ 5- قنوع: اهل قناعت باشد تا در زندگى تو را به زحمت نيندازد؛ 6- غيور: نسبت به دين خدا و عفت غيرتمند باشد؛ 7- در برابر احسانى كه به او مى‏شود، قدردانى كند؛ 8- چنانچه از سوى تو كار ناروايى سرزد، عفو و اغماض كند؛ 9- اگر در زندگى يادآور خدا شدى، تو را همراهى كند و اگر خدا را فراموش كردى، يادآور تو شود و به تو تذكر دهد؛ 10- آن گاه كه از منزل خارج شدى، خودش را حفظ كند؛ 11- و هرگاه به منزل وارد شوى، با ورودت خوشحال و مسرور گردد؛ 12- چنانچه به او دستور و فرمان دادى، اطاعت كند و اگر براى او قسم خوردى، باورت كند و تكليف خود را انجام دهد؛ 13- و اگر ناراحت شدى و او را مورد غضب قرار دادى، اسباب خشنوديت را فراهم آورد.
خب حال با توجه به معيار هاي اشاره شده به اين نتيجه رسيده ايد که دختر و پسر بايد هم کفو هم باشند كفويت يعني همه آنچه در ملاکهاي قبل اشاره شد تازندگي زن و شوهر در يك راستا و هم جهت باشد مانند اينكه هر دو اهل ايمان و معتقد به رشد معنوي باشند و در تخالف و ضديت با هم نباشند، زيرا در اين صورت مزاحم هم خواهند بود.
اگر فرد مورد نظر از شهرستاني است که با شما فاصله دارد ولي با فرهنگ و سطح فرهنگي و اجتماعي شما و خانواده تان هم سنخ است و از تناسب کافي برخورداريد مشکلي را ايجاد نخواهد کرد.البته يکسري مشکلات بصورت طبيعي خواهد بود .مثلا مشکل رفت و آمدها,تصميم گيري در اينکه در ايام تعطيلات به کدام شهر برويد(شهر شما يا شهر طرف مقابل), احساس تنهائي و غربت زن در صورت دوري از پدر و مادر و ناچاري در مسافرت ها بصورت مجرد براي طرفين,احتمال مخالفت والدين دختر در محل زندگي شما و اصرار آنها بر زندگيتان در شهر آنها,تآثير تفاوت فرهنگ در تربيت فرزند و... .
اما اگر از دو فرهنگ متفاوتي هستيد که ممکن است اصل زندگي به تعارض منجر شود و پايه هاي زندگي مشترکتان را سست مي کند، بهتر آن است که از آن صرف نظر کنيد .البته اين موضوع و تشخيص آن بستگي به اندکي تحقيق و بررسي و آشنايي بيشتر با سطح فرهنگي شهرستان مورد نظر است و مي توان آن را در جلسات گفتگو و رفت و آمد به آنجا روشن کرد.
اما اقدام براي شناسايي ملاک هاي فوق و اطلاع يافتن از هماهنگي فرهنگي از راه هاي زير امکان پذير است:
1- تحقيق و بررسي از خانواده و چگونگي روابط خانوادگي و فاميلي. چون هر فردي تحت تأثير محيط خانواده به دنيا آمده و رشد کرده است و از آن فضاي فرهنگي و اجتماعي تأثير پذير بوده و هست.
2- تحقيق و شناسايي دوستان و نزديکان و رفقاي صميمي در محل زندگي و سکونت، محل درس و محل کار.
3- گفتگوي مستقيم (ولي تحت نظارت خانواده هاي دو طرف) با يکديگر و اطلاع يافتن از نقطه نظرات همديگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آينده مي تواند در زندگي مشترک تان تأثيرگذار باشد و کسب اطلاع از ميزان اهتمام وي نسبت به ملاک ها و معيارهاي معرفي شده.
براى آگاهى بيشتر ر.ك: 1- جوانان و انتخاب همسر على اكبر مظاهرى انتشارات پارسايان. 2- ازدواج آسان و شيوه همسردارى محمد محمدى اشتهاردى. 3- ازدواج آسمانى على اكبر مظاهرى. 4- ازدواج پايدار كاظمى حقيقى. 5- ازدواج در اسلام مصطفى كاشفى خوانسارى. 6- ازدواج و روابط زن و مرد نجفى يزدى. 7- پيوند دو قلب يا راهنماى ازدواج مهدى پاكزاد. 8- جوانان و ازدواج - زندگى بهتر سيد احمد واحدى. 9- جوانان، ازدواج و مسايل جنسى روح اللّه‏ خالقى. 10- راهنمايى ازدواج بهزاد رحمتى. 11- همسران برتر، غلامعلى افروز. 12- انتخاب همسر، ابراهيم امينى انتشارات سازمان تبليغات اسلامي. 13- ازدواج مكتب انسان‏سازى، دكتر پاك‏نژاد.